Tương lai của thương mại điện tử - Chương II

Chương II: Hành trình doanh nhân

Internet đang tác động mạnh đến cuộc sống con người. Cuộc sống mạng sẽ là một đặc

trưng của đời sống tương lai. Một khi con người đã bắt đầu sử dụng Internet thì sẽ không

có sự quay lại. (Bill Gates, Chủ tịch kiêm Kiến trúc sư trưởng phần mềm Tập đoàn

Microsoft)

Từ trước đến nay, khái niệm của chúng ta về một doanh nhân là mơ hồ. Thực tế, bất kỳ

cá nhân nào điều hành một doanh nghiệp mới có thể coi là một doanh nhân. Trong qua

khứ, chúng ta có xu hướng gán cho các doanh nhân những phẩm chất huyền bí, đặc biệt

là chủ nghĩa anh hùng cá nhân. Tuy nhiên, các đặc tính của một cá nhân không thực sự là

các thành tố cần thiết để trở thành một doanh nhân giỏi. Đúng hơn, là một doanh nhân

giỏi bởi vì anh ta có khả năng hiểu và theo kịp với thời đại, nắm bắt được các cơ hội đến

với anh ta.

Tương tự, một nhà khoa học không làm những gì mà một doanh nhân làm. Rất nhiều

người chưa tốt nghiệp đại học như Micheal Dell hoặc Bill Gates đang rất thành công và

giàu có. Điều này đã từng làm cho nhiều người có suy nghĩ sai lầm rằng việc học hành

chẳng để làm gì cả. Đúng hơn, chúng ta khẳng định lại rằng những người đó thành công

bởi vì họ có khả năng theo kịp thời đại. Có một câu thành ngữ: “Ngay cả những con lừa

cũng sẽ bay khi có một cơn gió đủ mạnh” hay nói một cách ngắn gọn: “Một doanh nhân

có thành công hay không tùy thuộc vào việc anh ta có khả năng chớp lấy thời cơ như thế

nào”.

1- Các doanh nhân thế hệ thứ nhất

Các doanh nhân thế hệ thứ nhất xây dựng cơ sở hạ tầng của một xã hội công nghiệp: xăng

dầu, sắt thép, ô tô, vận tải, điện năng, viễn thông

Nhìn lại thế kỷ trước, bạn sẽ khám phá ra rằng các doanh nhân thế hệ thứ nhất đã tham

gia vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng của xã hội công nghiệp. Ông trùm sắt thép người Mỹ

- Andrew Carnegie và ông trùm ô tô người Mỹ - Henry Ford, ông chủ người Nhật –

Konosuke Matshusita, các thiên tài người Đài Loan – Y C Wang và Chang Yung-Fa là

những ví dụ điển hình về những người đã chớp lấy thời cơ và xây dựng cho họ những đế

chế riêng.

Các công ty viễn thông, điện lực và vận tải là những công ty giàu có trong bất kỳ xã hội

công nghiệp nào. Cho đến ngày nay, họ vẫn là những hãng lớn nhất ở bất kỳ một nước

công nghiệp nào. Nhu cầu về cơ sở hạ tầng của một số xã hội công nghiệp hóa đã nuôi

dưỡng rất nhiều doanh nhân, những người có cơ sở truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Họ đã tận dụng được nhiều cơ hội kinh doanh trong các lĩnh vực mà những người bên

ngoài rất khó thâm nhập. Hãy xét ba công ty Mỹ lớn nhất. Chúng đã được chuyển giao

qua nhiều thế hệ. Thật khó cho bất kỳ ai có thể chiếm đoạt được vị trí của họ.

Các câu chuyện về doanh nhân thế hệ thứ nhất luôn hấp dẫn vì họ đã khởi đầu doanh

nghiệp dựa trên các cơ hội kinh doanh dường như không tồn tại. Thậm chí, một trong số

họ còn không có cả tiền hay bằng cấp nào. Tất cả những gì họ có là sự nhạy bén và động

lực kinh doanh. Các doanh nhân thế hệ thứ nhất đã dạy cho chung ta bài học phải nắm

bắt thời cơ trước khi những người khác nắm được, khắc phục khó khăn, chớp cơ hội, tôn

trọng phong cách quản lý đúng đắn và có một tính cách không chịu lùi bước. Chỉ như

vậy, chúng ta mới có thể thành công và hưởng thụ sự giàu có.

2- Các doanh nhân thế hệ thứ hai

Các doanh nhân thế hệ thứ hai sử dụng cơ sở hạ tầng của một xã hội công nghiệp để triển

khai các hoạt động kinh doanh: bán lẻ, bán buôn, vận tải, ngân hàng, bảo hiểm, chứng

khoán và trái phiếu, thức ăn nhanh, các ngành dịch vụ

Sau khi các doanh nhân thế hệ thứ nhất đã hoàn thành cơ sở hạ tầng, các doanh nhân thế

hệ tiếp theo sử dụng nó. Các doanh nhân thế hệ thứ hai này rất giỏi trong việc sử dụng cơ

sở hạ tầng hiện có để tham gia vào các hoạt động kinh doanh. Ví dụ, các cửa hàng được

mở dọc theo các tuyến đường đã hoàn thành hoặc các dịch vụ vận tải, bảo hiểm, ngân

hàng và bảo vệ được cung cấp. Họ tận hưởng những thành quả lao động của các doanh

nhân thế hệ thứ nhất. Nếu học quản lý tốt các doanh nghiệp của họ thì sản lượng kinh

doanh sẽ tăng.

Họ không cần chiến đấu với các doanh nhân thế hệ thứ nhất để sản xuất ô tô. Thay vào

đó, họ triển khai các hoạt động kinh doanh bằng cách sử dụng cơ sở hạ tầng do những vị

tiền bối xây dựng. Ví dụ, với tính năng của máy bay và ô tô, các công ty chuyển phát

nhanh được thành lập để làm dịch vụ với quy mô lớn. Các ngành kinh tế mới nảy sinh và

bùng nổ nhanh chóng trên những cơ sở hạ tầng mới. Đây là cách thức mà cơ sở hạ tầng

của một xã hội công nghiệp truyền cảm hứng cho tinh thần của doanh nhân mới.

Chúng ta hãy lấy một ví dụ khác. Các con đường đang đầy ắp người, do đó ý tưởng thiết

lập một cửa hàng ăn cho những người không có thời gian hoặc không muốn nấu ăn đã ra

đời. Và sau đó sáng kiến cung cấp món ăn nóng dễ cầm, ngon, đơn giản xuất hiện. Sự

phát triển nhanh chóng trên quy mô toàn cầu của Mc Donald chính là do lãnh đạo của công ty này đã nắm bắt đúng xu hướng thời đại. Trong những năm gần đây, một số công

ty cũng nhận thấy rằng nhiều người thậm chí còn không có thời gian để lấy xe ô tô đi ăn.

Do đó, những nhà hàng lưu động đã được thiết lập nhằm phục vụ những người này. Các

loại sản phẩm và dịch vụ mới phát triển như nấm sau mưa để đáp ứng những nhu cầu đa

dạng, phong phú của các loại khách hàng khác nhau. Không một ngành kinh doanh nào

có thể dậm chân tại chỗ được.

Các doanh nhân thế hệ thứ hai sáng tạo ra các thương hiệu của riêng họ và xây dựng

doanh nghiệp của họ bằng những lời truyền khẩu và uy tín của thương hiệu của họ. Họ có

thể làm được điều này vì họ biết chớp cơ hội. Điều này không liên quan đến năng lực và

trình độ đào tạo của họ. Chừng nào có người dám cưỡi lên đỉnh những con sóng thời gian

thì người đó sẽ nổi tiếng rất nhanh.

Và như vậy, các doanh nhân thế hệ thức nhất kinh doanh các ngành xây dựng và sắt thép

còn các doanh nhân thế hệ thứ hai kinh doanh các dịch vụ bán lẻ và ngân hàng. Họ là

những hãng khổng lồ không thể bị đánh bại. Tuy nhiên trong 20 năm qua, số lượng các

doanh nhân thế hệ thứ ba đã bước lên sân khấu.

Trong quá khứ, tín hiệu khói và ngựa được sử dụng để liên lạc và vận chuyển trong suốt

thời đại nông nghiệp. Trong thời đại công nghiệp, tàu hỏa, máy hơi nước và máy bay trở

thành phương tiện giao thông vận tải hiệu quả hơn. Hiện nay, trong thời đại mạng, than

và dầu mỏ không còn có nhu cầu lớn như trước đây nữa. Tất cả những gì xảy ra là một

vài giây vào máy tính PC hoặc máy điện thoại di động để lấy thông tin cần thiết. Các thực

sự cần là một mạng Web toàn cầu liên kết con người với nhau. Đây là một thế giới mới

mà các doanh nhân thế hệ thứ ba đã cần cù tạo ra.

3- Các doanh nhân thế hệ thứ ba

Các doanh nhân thế hệ thứ ba xây dựng cơ sở hạ tầng của một xã hội mạng.

Mạng đường trục Internet (mạng thông tin tốc độ cao) -> Internet băng rộng (mạng đa

phương tiện tốc độ cao) -> Internet vô tuyến băng rộng (mạng đa phương tiện thời gian

thực).

Các doanh nhân thế hệ thứ ba với sự nhạy cảm về thời gian đã đột phá vào thời gian, do

đó xây dựng cơ sở hạ tầng cho một xã hội mạng. Trong khoảng thời gian ngắn 20 năm,

các công ty thành đạt chủ yếu là những công ty tham gia vào các ngành liên quan đến

Internet.

Internet cho phép một lượng thông tin khổng lồ và nhanh chóng chuyển tới ai đó trên một

thiết bị đầu cuối tạo ra một không gian phi biên giới. Ngay cả như thế vẫn chưa thể thỏa

mãn nhu cầu của con người vì nó không thể chuyển các hình ảnh video và không đáp ứng

tốc độ mà thông tin truyền đi trong không gian điều khiển theo mong muốn của những

người thành phố thời hiện đại, những người luôn đòi hỏi tính hiệu quả cao. Các giải pháp

mới được đưa ra khi gặp những vấn đề thực tế này.

Đó là sự ra đời của mạng băng rộng. Với sự phát triển hiện nay, nó đã trở thành siêu lộ đa

phương tiện. Báo chí đã được đưa lên Internet, trong đó đăng tải văn bản và các đồ họa

đơn giản. Khi mạng băng rộng hoàn thành, bản thân phương tiện (bao gồm video, hình ảnh, âm thanh và văn bản) có thể đưa lên Internet. Thực tế, trong khoảng thời gian 2 năm

tới, chúng ta có thể nhìn thấy bạn bè và người thân ở nước ngoài qua Internet. Trước đây,

một viễn cảnh như thế không bao giờ có trong những ước mơ táo bạo nhất của chúng ta.

Gần đây, một chương trình Internet được phát triển trong đó một chuyên gia về một lĩnh

vực có thể giảng bài hoặc người nghe có thể nêu câu hỏi với giảng viên trực tiếp qua

Internet. Đây chính là giá trị của siêu lộ đa phương tiện trong đó hai đối tác có thể tham

gia vào một đàm thoại hai chiều rõ ràng. Theo cách này thì thông tin không còn gì trở

ngại nữa.

Nhưng con người thường không thỏa mãn với hiện tại. Con người sẽ tiếp tục phát triển

mạng băng rộng vô tuyến mà cũng là một mạng đa phương tiện thời gian thực. Bên cạnh

tính chất tốc độ cao, nó cũng có tính chất thời gian thực sao cho mọi người có thể thụ

hưởng các dịch vụ đa phương tiện bất cứ lúc nào, bất kỳ ở đâu.

Xin trích dẫn ra đây một cụm từ của một doanh nghiệp, “liên kết con người” chính là

khẳng định vai trò của công nghệ. Để nhân tính hóa nhu cầu thì sự tưởng tượng của con

người là nền tảng để triển khai, thực hiện cơ sở hạ tầng mở đường đi tới tương lai. Nó rất

giống với những con đường thời đại công nghiệp trong đó mọi con đường không chỉ dẫn

tới thành Rome mà còn đi tới nhà của bạn. Tất cả các trạm Web sẽ được trang bị âm

thanh và hình ảnh sao cho người sử dụng Internet có thể cảm thấy thuận tiện như việc sử

dụng điện thoại. Tất cả những điều này phụ thuộc vào sự sáng tạo của các doanh nhân thế

hệ thứ ba.

Thiết bị giao diện mạng

Một vấn đề khác chính là sự phát triển của các phương tiện hỗ trợ như máy tính PC, các

ứng dụng và cơ sở dữ liệu đa phương tiện, các máy điệnt hoại di động, các máy tivi có

thêm chức năng truy cập Web (Web TV) và các thiết bị Internet Sự phát triển nhanh

chóng của các công cụ điện tử này cũng giống như các xe tốc độ cao chạy trên đường và

các máy bay siêu tốc trên bầu trời. Với những phương tiện hỗ trợ này, hiệu quả của

Internet sẽ đạt được mức cao nhất.

Nếu không có những phương tiện hỗ trợ này thì cũng chỉ là vô ích ngay cả khi người ta

đã có được mạng đường trục. Chỉ khi nào máy tính PC được kết nối tới Internet thì những

người tài giỏi cung cấp phần mềm máy tính PC mới có thể kiếm được những món tiền

lớn. Các thiết bị ứng dụng, điện thoại di động, Web TV và thiết bị Internet là những công

cụ hỗ trợ Internet. Loại thứ hai của các doanh nhân thế hệ thứ ba tham gia vào việc cung

cấp các phương tiện truyền tải sao cho mạng đường trục có thể được sử dụng hiệu quả.

Nhu cầu sử dụng Internet tăng không ngừng, do đó nhu cầu sử dụng cơ sở hạ tầng cũng

rất lớn. Vẫn còn đại đa số dân chúng đang chịu giới hạn bởi các ranh giới địa lý. Nước

nào càng có nhiều người có nhu cầu sử dụng Internet thì càng có điều kiện thuận lợi để

phát triển Internet. Điều này có nghĩa là các cơ hội kinh doanh lớn đang mở ra.

Không lâu trước đây, một người Hồng Kông đặt cho tôi một câu hỏi ở một hội nghị: Tại

sao Đài Loan lại phát triển nhanh hơn Hồng Kông? Phải chăng đó là do Đài Loan học

được công nghệ của Mỹ. Người dân ở Đài Loan đang nhanh chóng xây dựng cơ sở hạ

tầng cho một xã hội mạng trong khi những người Hồng Kông vẫn đang ở giai đoạn

doanh nhân thế hệ thứ nhất và thế hệ thứ hai. Hồng Kông vẫn còn đang tích cực mở các siêu thị và đầu tư vào bất động sản. Như thế, những người Hồng Kông đã bị tụt hậu so

với những người Đài Loan. John Chambers, Tổng Giám đốc của Cisco Systems nói:

“Một năm trên mạng tương đương với bảy năm trên mặt đất”. Rất nhiều cơ hội lớn qua đi

rất nhanh giống như khi nó đến. Nhưng bạn đừng vội chán nản. Các cơ hội cho thế hệ

doanh nhân thứ tư đang đến gần.

4- Các doanh nhân thế hệ thứ tư

Các doanh nhân thế hệ thứ tư sử dụng cơ sở hạ tầng của một xã hội mạng để tham gian

vào TMĐT .

Năm 2000 được coi là năm mở đầu của thế kỷ Internet. Chúng ta đã bước vào xã hội

mạng, trong đó mọi người đề có cơ hội trở thành doanh nhân thế hệ thứ tư, nghĩa là

những người tham gia vào thương mại điện tử sử dụng cơ sở hạ tầng Internet.

Trong xã hội công nghiệp hóa, việc quản lý một doanh nghiệp trong phạm vi một tòa nhà

được xây dựng gần đường chính là sử dụng cơ sở hạ tầng có sẵn để triển khai các hoạt

động kinh doanh. Tương tự như vậy, việc tham gia vào hoạt động TMĐT trên Internet sử

dụng cơ sở hạ tầng sẵn có cùng một ý nghĩa. Hiện tại, các nhà cung cấp dịch vụ Internet

(ISP – Internet Service Provider), các nhà cung cấp nội dung thông tin trên Internet (ICP

– Internet Content Provider) và các cửa hàng trực tuyến là những nguồn lực đặc quyền

mới dành cho các doanh nhân thế hệ mới.

Vậy ai là những doanh nhân thế hệ mới? Jerry Yang, một người Trung Quốc trẻ đã sáng

tạo ra Yahoo ở Mỹ. Yahoo hiện là cổng thông tin lớn nhất thế giới. Jeffrey Bezos, người

sáng tạo ra Amazon.com không hề có nền tảng kỹ thuật. Điểm chung của những người

này là họ đại diện cho những doanh nhân thế hệ thứ tư. Nếu một người hiểu đầy đủ về

thương mại điện tử thì người đó đã có một cơ hội lớn bất kể người đó có quyền sở hữu

hoàn toàn hay phải liên doanh liên kết.

Các doanh nhân thế hệ thứ tư hiểu rõ TMĐT không thay thế hoàn toàn hình thức kinh

doanh truyền thống. Do đó, họ bổ sung cho cách thức kinh doanh truyền thống bằng cách

xây dựng TMĐT trên nền tảng các thông lệ kinh doanh truyền thống. Điều này sẽ cho

phép khách hàng thấy rõ hơn các loại sản phẩm và dịch vụ được cung cấp. Đồng thời, họ

có thể dễ dàng thử sử dụng trực tuyến các sản phẩm, dịch vụ đó.

Các cơ hội kinh doanh đối với các doanh nhân thế hệ thứ tư là vô tận bởi vì nhu cầu của

khách hàng không có giới hạn. Với Internet, TMĐT đang nhanh chóng trở thành hiện

thực. Theo Công ty IDC (International Data Corporation), chỉ có 14 triệu người truy nhập

vào Internet năm 1995 nhưng đã tăng lên 40 triêu người vào năm 1996. Năm 1997 con số

này đạt tới 80 triệu và tăng lên 120 triệu vào năm 1998.

Trong cuốn sách “Business @ The Speed of Thought”, Bill Gates dự báo rằng 250 triệu

người sẽ truy nhập Internet vào năm 2000. Dự báo này đã được chứng minh là đúng. Tiếp

theo là dự báo số lượng người sử dụng Internet sẽ vượt quá dân số của các xã hội công

nghiệp. Khi thời điểm đó đến, thương mại điện tử sẽ là một ngành kinh doanh có lợi

nhuận cao.

Compaq là một ví dụ kinh điển về một doanh nghiệp thế hệ thứ ba thành công. Nó là

hãng sản xuất máy tính PC lớn nhất thế giới và đang cố gắng trở thành công ty trực tuyến

lớn nhất thế giới. Gần đây, Compaq ký một thỏa thuận 3 bên với Microsoft Taiwan

Corporation và Systex Corporation để thành lập công ty Asia e-Business Corp nhằm vào

thị trường châu Á. Nó cũng thiết lập một dây chuyên cung cấp điện tử với 16 hãng truyền

thông bao gồm Hon Hai Precsion Industry Co. Ltd và Inventec Corporation.

Sự hoàn thiện nhanh chóng cơ sở hạ tầng đã làm tăng cường thông tin giữa các doanh

nghiệp. Ví dụ, Microsoft Taiwan Corporation đã phát triển các hoạt động TMĐT dưới

hình thức doanh nghiệp – doanh nghiệp và quảng bá Biz Talk thành đối tượng môi giới

cho các doanh nghiệp. Một ứng dụng như vậy sẽ làm đơn giản hóa việc trao đổi thông tin

và hỗ trợ các cuộc thương lượng trên Internet dễ thành công hơn.

Thế giới tương lại sẽ không còn tập trung vào sự giàu có hay nguồn nhân lực. Doanh

nhân tương lai sẽ không cần phải đi khắp thế giới để xây dựng các cơ sở của mình mà

vẫn có thể triển khai các hoạt động kinh doanh trên quy mô toàn cầu. Thông qua các tính

chất và chức năng đặc biệt của Internet, kết hợp với khả năng ngôn ngữ cơ bản, doanh

nhân tương lại sẽ có thể tạo dựng một sự hiện diện toàn cầu với chi phí rất nhỏ.

Đừng vội cho rằng các doanh nhân thế hệ thứ tư là những người đàn ông, những người

đàn bà vĩ đại. Bất kỳ ai, kể cả bạn cũng có thể là ông chủ. Việc công ty của bạn có thể lãi

hay lỗ tùy thuộc vào bạn. Bạn sẽ cạnh tranh với những người khác như thế nào? Hãy cố

gắng tốt nhất để huy động được mọi sức mạnh của mình và đạt được những khách hàng

bạn mong muốn trong một khoảng thời gian ngắn nhất. Hãy tiếp tục cung cấp những sản

phẩm, dịch vụ mới để hấp dẫn họ và giữ họ quay lại với bạn sao cho họ không thể chuyển

sang một nhà cung cấp khác. Khi nào bạn giữ được khách hàng quay lại với mình thì bạn

đã thành công.

Một công ty có một người với sự hiện diện toàn cầu không còn là một ước mơ quá xa

vời. Nó là một khả năng. Từ thế hệ thứ nhất đến thế hệ thứ tư, mỗi thế hệ đã tạo ra những

đợt sóng mạnh đẩy con thuyền thời đại của họ, tạo ra sự giàu có cho bản thân họ và để

lại lợi ích cho các thế hệ tương lai. Liệu bạn có thể hòa nhập được với thời đại mạng mới

của bạn và đứng trong hàng ngũ những người sáng tạo ra thế giới dot.com của bạn

không? Các nguồn lực mới chưa được khai thác vẫn đang chờ đợi bạn.